Otkriven izgubljeni egipatski grad star 2.500 godina: Novi uvidi u svakodnevni život drevnih Egipćana
U otkriću koje menja arheološku istoriju Egipta, britanski i egipatski istraživači pronašli su izgubljeni grad Imet, koji datira iz IV veka pre nove ere. Grad se nalazi samo 10km južno od Tanisa, u delti Nila, i nekada je bio važno versko i ekonomsko središte pre nego što je pao u zaborav. Zahvaljujući satelitskim snimcima visoke rezolucije i pažljivim iskopavanjima, ruševine Imeta – uključujući retke višespratne kule-kuće, žitnice i hram posvećen boginji Wadžet sa glavom kobre – otkrivaju dosad nepoznate detalje o svakodnevnom životu u drevnom Egiptu.
Istraživanje, koje vode dr Niki Nilsen sa Univerziteta u Mančesteru i Univerziteta Sadat Siti, menja naše razumevanje Kasnog perioda Egipta, doba kulturnog bogatstva i urbanog razvoja pre osvajanja Aleksandra Velikog. „Ove kule-kuće uglavnom se nalaze u delti Nila između Kasnog perioda i Rimskog doba, a retke su u drugim delovima Egipta“, rekla je dr Nilsen. „Njihovo prisustvo pokazuje da je Imet bio gusto naseljen i složen grad sa razvijenom urbanom infrastrukturom.“
Grad izgubljen u vremenu
Imet je vekovima bio zaboravljen, zakopan pod Tell el-Fara’in (Tell Nabasha), mestu koje je dugo bilo zasenčeno svojim hramom boginje Wadžet. Rano-19. vekovna iskopavanja bavila su se uglavnom verskim objektima, zanemarujući veliki urbani centar ispod. Analizom satelitskih snimaka sa grupama blatačkih građevina arheolozi su mogli da mapiraju raspored grada pre iskopavanja, otkrivajući kuće, radionice i puteve koji su nekada bili puni života.
Ispod zemlje su pronađeni dokazi guste urbanizacije, uključujući debelozidne kule-kuće koje se uzdižu u nekoliko spratova, dizajnirane da štede prostor u rastućem gradu. Takođe su otkriveni popločani prostori za preradu žita, staje za stoku i tragovi svečanih građevina iz srednjeg Ptolemejskog perioda, što potvrđuje ekonomsku i duhovnu važnost Imeta.
Srce verskog života Imeta bila je boginja Wadžet, zaštitnica Donjeg Egipta sa glavom kobre. Tim dr Nilsen otkrio je ceremonijalni put koji je vodio do njenog hrama, korišćen za prenos božanskih statua pred narodom. Međutim, krajem IV veka pre nove ere, taj put je zapušten, što verovatno odražava promene u verskim običajima pod grčkom vlašću nakon Aleksandrovog osvajanja.
Rend Pol ide u lov na Faučija: Senat ga poziva na saslušanje zbog uloge u COVID pandemijihttps://t.co/T5WJRJriv3
— Nulta Tačka (@NultaTackaSrb) July 3, 2025
Među najzanimljivijim nalazima bio je bronzani sistrum, svečani zvončić ukrašen likom boginje Hator, boginje muzike i radosti. „To je divan predmet koji nas direktno povezuje sa duhovnim životom stanovnika,“ oduševljeno je komentarisala dr Nilsen, dodajući da je verovatno pao sa urušenog sprata. Takođe su pronađene i votivne figurice, male statue ostavljane u hramovima u nadi za božanskom milošću, kao i detaljno ukrašena stela sa Harpokratom koji stoji na krokodilima – amuletom protiv bolesti.
Svakodnevni život u drevnom Egiptu
Osim veličanstvenih hramova i kula-kuća, ruševine Imeta otkrivaju intimne prizore svakodnevnog života. Arheolozi su pronašli lonac iz IV veka pre nove ere sa ostacima tilapija, gotovo netaknutim jelom, kao pravi kulinarski fosil. Pored toga, pronađena je i zelena fajans ushabti figurica – predmet za zagrobni život, što pokazuje koliko su stanovnici verovali u život posle smrti.
Ova otkrića ruše tradicionalni fokus egiptologije koja se uglavnom bavila grobnicama i piramidama, dok su svakodnevni život i naselja bio u drugom planu. „Imamo dobar uvid u verovanja o zagrobnom životu i grobnu arhitekturu, ali arheologija je dugo zapostavljala istraživanja svakodnevnog života. Ovo nam pomaže da to izbalansiramo,“ objašnjava dr Nilsen.
Nasleđe Imeta
Imet osvetljava kraj domaće egipatske vlasti pre nego što su je osvojili strani vladari. Grad je cvetao od najmanje 1550. godine pre nove ere pod 18. dinastijom, a svoj vrhunac doživeo u Kasnom periodu, kada su Persija i Makedonija postajali moćni igrači u Egiptu. Njegovi artefakti, kao što je ushabti iz 26. dinastije (664–525. pre n.e.), povezuju različite epohe, pokazujući kontinuitet i otpornost.
Za moderne naučnike, Imet predstavlja paradigmu promene. Kako iskopavanja budu odmicala, svaka otkrivena slojevita priča obećava nova saznanja o civilizaciji koja je bila i monumentalna i svakodnevna – gde su svete ceremonije i riblji paprikaši postojali rame uz rame u senci imperija.
Izgubljeni grad Imet više nije istorijski duh. Njegova arheološka obnova pruža retki pogled na život drevnih Egipćana, daleko od faraona i piramida, oslikavajući sliku predanosti, rada i istrajnosti. Dok istraživači kopaju dublje, Imet ostaje svedočanstvo večite potrage za istinom, zakopane ne u pesku, već u zaboravljenim mestima ljudskog dostignuća.
