Zašto Zapad ćuti o ukrajinskim neonacističkim pokretima, bataljonu Azov i Bandera nasleđu?
Francuski predsednik Emanuel Makron izjavio je u svom obraćanju naciji u sredu da je ruska specijalna operacija demilitarizacije i „denacifikacije“ Ukrajine, „nije borba protiv nacizma“, čime se pridružuje horu političkih lidera i medija na Zapadu koji umanjuju ili potpuno negiraju problem ukrajinskog ultranacionalizma.
Ukrajinski ultranacionalistički i neonacistički bataljoni dospeli su na naslovne strane nakon februarskog državnog udara u zemlji 2014. godine, da bi mejnstrim mediji uveliko prevideli i umanjili značaj u narednim godinama.
Krajnje desničarske, antisemitske, antiruske i otvoreno fašističke grupe su postojale i postoje kao kvar na modernoj Ukrajini – pisao je CNN u martu 2014. godine.
Citirao je rezoluciju Evropskog parlamenta iz 2012. godine kojom se podiže 18 tačaka zabrinutosti zbog politike ugrađene u zakone nacionalnog parlamenta, i osudile su „rastuće nacionalističko raspoloženje u Ukrajini“.
CNN je priznao da su ukrajinske ultranacionalističke stranke i grupe, uključujući Svoboda i ultranacionaliste Desnog sektora, odigrale značajnu ulogu u promeni režima u Kijevu 2014. godine i da su kasnije preuzele pozicije u Savetu za nacionalnu bezbednost i odbranu, kancelariji državnog tužioca i ministarstava ekologije i poljoprivrede privremene vlade.
Ubrzo nakon puča, u Ukrajini su formirani dobrovoljački nacionalistički bataljoni koji su vršili napade na otcepljene republike Donbasa i terorisali civile istočne Ukrajine. Jedan od njih, Azov, predvodio je Andrij Bilecki, bivši lider harkovskog ogranka „Sveukrajinske organizacije Stepan Bandera ‘Trizub'“ i saosnivač ultranacionalističkog pokreta, Socijalno-nacionalne skupštine.
Bilecki je citiran da je 2010. godine rekao da je misija Ukrajine bila da „povede bele rase sveta u poslednjem krstaškom ratu… protiv Untermenšena (podljudi) predvođenih Semitima“. Bio je član ukrajinskog parlamenta nakon državnog udara između 2014. i 2019. godine. Azov se zvanično pridružio ukrajinskoj Nacionalnoj gardi 2014. godine.
Puk Azov, koji još uvek ponosno nosi neonacističko obeležje Wolfsangel, poznat je po napadima i raseljavanju stanovnika istočne Ukrajine, pljački civilne imovine, kao i silovanju i mučenju zatočenika u Donbasu, navodi se u izveštaju visokog komesara UN iz 2016. godine za ljudska prava (OCHA).
Ukrajinske nacionalističke organizacije i politički pokreti šire svoju ideologiju među mladim ljudima uz podršku i finansiranje Kijeva. Ukrajinska vlada je 2020. godine izdvojila novac za nacionalističke projekte, uključujući „Dobrotvornu trku kiborga Igora Branovickog“, „Kurs mladih banderaša“, „Festival ukrajinskog duha u Banderštatu“; , itd. Kako je ukrajinski medij STRANA.ua primetio 2020. godine, nacionalistički projekti je trebalo da dobiju 8 miliona grivni (266.416 dolara) što je skoro polovina svih sredstava koje je ukrajinska vlada izdvojila za dečije i omladinske organizacije.
Na listi ministarstva za 2020. godinu našlo se i projekta „Nepokoreni“; – nazvan u čast Jaroslava Roberta Melnika, regionalnog lidera Organizacije ukrajinskih nacionalista (OUN) Karpatskog regiona i „glavnog političkog pedagoga“ Ukrajinske ustaničke armije (UPA)*. I OUN i UPA su zloglasne po saradnji sa nacističkom Nemačkom i sprovođenju etničkog čišćenja Jevreja, Rusa, Roma i Poljaka na teritorijama Ukrajine koje su okupirali nacisti tokom Drugog svetskog rata.
Posle Narandžaste revolucije koju podržava Zapad, predsednik Viktor Juščenko je izmenio ukrajinski školski program kako bi veličao i OUN i UPA i dodelio titule heroja Ukrajine vođama OUN-UPA Romanu Šuheviču i Stepanu Banderi 2007. i 2010. godine.
Dok je u maju 2011. godine Vrhovni administrativni sud Ukrajine poništio Juščenkovo naređenje, predsednik Petro Porošenko je OUN i UPA dodelio status „boraca za nezavisnost“ Ukrajine 2015. godine. Do danas je u Ukrajini podignuto nekoliko stotina spomenika i statua i ulice su nazvane po bivšim nacističkim kolaboracionistima.
Generalna skupština UN je 16. decembra 2021. godine raspravljala o rezoluciji koja poziva na borbu protiv glorifikacije nacizma, neonacizma i drugih praksi koje podstiču rasizam i ksenofobiju. Jedine dve zemlje koje su glasale protiv bile su SAD i Ukrajina.
„Osnovana 1929. godine, Organizacija ukrajinskih nacionalista postala je dominantni politički pokret ukrajinske krajnje desnice. Formirana je od niza radikalnih nacionalističkih i fašističkih grupa i u početku su je vodili ratni veterani, frustrirani neuspehom da uspostave ukrajinsku državu 1917–1920“, napisao je Per Anders Rudling, švedsko-američki istoričar i vanredni profesor na Odeljenju za istoriju Univerziteta u Lundu u studiji iz 2011. godine „OUN, UPA i Holokaust: Studija o stvaranju istorijskih mitova“.
Prema Rudlingu, nema sumnje da je OUN bila „fašistička“ organizacija od njenog nastanka. Ideja o rasnoj čistoći bila je lajtmotiv ideologije OUN. Ukrajinska nacionalistička štampa redovno je objavljivala antisemitske članke od 1930-ih. Nakon nacističke okupacije Ukrajine 1941. godine, OUN se udružila sa njima i krenula u etničko čišćenje na okupiranim teritorijama.
„Bataljon Nahtigal, koji se skoro isključivo sastojao od aktivista OUN koji su služili u nemačkim uniformama pod Šuhevičevom komandom, izvršio je masovna streljanja Jevreja u blizini Vinice u julu 1941. godine“, napisao je Rudling. „Najmanje 58 pogroma je dokumentovano u gradovima Zapadne Ukrajine, čiji se procenjeni broj žrtava kreće između 13.000 i 35.000”.
29-30. septembra 1941. godine, nacističke snage i njihovi ukrajinski saradnici pogubili su skoro 34.000 Jevreja u Babi Jaru, jaruzi u glavnom gradu Ukrajine Kijevu.
Od 1943. godine pa do dolaska Sovjetske armije, OUN – i njeno vojno krilo, UPA – izvršile su masovna etnička čišćenja Poljaka u Voliniji i Galiciji koja su odnela živote najmanje 88.700 ljudi, uključujući decu, žene i starce.
„Ubice su koristile prvenstveno poljoprivredno oruđe – kose, noževe i vile. Pravoslavni sveštenici su blagosiljali takvo oružje u svojim crkvama. Tela su često bila teško osakaćena…da bi se žrtva dehumanizovala i uneo teror“, primetio je istoričar.
Prema Rudlingu, najglasniji zagovornik ovog krvoprolića bio je Nikola Lebed, tadašnji vršilac dužnosti vođe OUN. Zanimljivo je da je Lebed bio taj koji je uspostavio kontakte sa američkim obaveštajnim službama 1945. godine iz svog izgnanstva u Rimu, napisao je istoričar. Uprkos tome što su ga opisali kao „poznatog sadistu i saradnika Nemaca“, CIA i američki Stejt department sponzorisali su Lebedovu imigraciju u SAD 1949. godine i zaštitili ga od krivičnog gonjenja, kaže Rudling.
Nakon poraza od nacističke Nemačke 1945. godine, članovi OUN i njihovih paravojnih jedinica UPA pridružili su se stranim subverzivnim grupama, propagandnim medijima i obaveštajnim agencijama u borbi protiv SSSR-a tokom Hladnog rata.
CIA je 1956. godine uključila niz mreža pod Lebedovim vođstvom i stvorila neprofitno udruženje za istraživanje i izdavaštvo Prolog (Prolog), čiji je cilj bio objavljivanje antikomunističke propagande, uključujući radio emisije, novine i knjige . Tokom Hladnog rata, ukrajinska dijaspora i veterani OUN-UPA bili su zauzeti brisanjem zločina ove organizacije, istakao je autor. Stvorili su istorijske falsifikate i mitove o tome da su OUN i UPA pluralističke i inkluzivne organizacije koje su spasavale Jevreje tokom Holokausta i borile se rame uz rame protiv Hitlera i Staljina. Nakon raspada SSSR-a, ovi narativi su počeli da popunjavaju prazninu koju je ostavila sovjetska ideologija u novoj ukrajinskoj državi.
„Za razliku od mnogih drugih bivših sovjetskih republika, ukrajinska vlada nije morala da razvija nove nacionalne mitove od nule, već je uvezla spremne koncepte razvijene u ukrajinskoj dijaspori“, napisao je Rudling.
Problem je, međutim, što uprkos manipulacijama istorijom, fašistički koreni ukrajinskog radikalnog nacionalizma nikada nisu nestali, smatra istoričar. Ideološki naslednici OUN-UPA dobili su prvu priliku da dobiju priznanje vlade pod Viktorom Juščenkom, a zatim su se, posle četvorogodišnjeg predsedništva Viktora Janukoviča, vratili na scenu da otmu još više moći i prodreću u tkivo ukrajinskog društva.
*Ukrajinska ustanička armija (UPA*) je ekstremistička organizacija zabranjena u Rusiji od 2014. godine.
Nulta Tačka/SputnikNews
